อาการเวียนศีรษะบ้านหมุนหมายถึงอาการที่มีความรู้สึกว่าตนเองหรือสิ่งแวดล้อมรอบตัวกำลังเคลื่อนไหวซึ่งมักเป็นแบบหมุนๆ ทั้งที่จริง ๆแล้วตนเองอยู่กับที่และไม่มีการเคลื่อนไหว ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าร่างกายเคลื่อนไหวมากกว่าที่ขยับจริงหรือเสียการทรงตัวชั่วขณะ อาการนี้มักเกิดจากความผิดปกติของระบบการทรงตัวของร่างกายในหูชั้นใน (vestibular system) โดยทั่วไปแล้วอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนจะเกิดร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน อาการซีด และเหงื่อออก ซึ่งมีระดับความรุนแรงแตกต่างกัน และอาจเป็นอย่างเฉียบพลัน เรื้อรัง หรือเป็น ๆ หาย ๆ
คำแนะนำผู้ป่วย
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน แอลกอฮอล์ และบุหรี่ เนื่องจากทำให้อาการเวียนศีรษะแย่ลง
- อย่าเปลี่ยนอิริยาบถอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะเมื่อเปลี่ยนจากท่านอนเป็นท่ายืน
- เมื่อตื่นนอนตอนเช้าให้ลุกขึ้นนั่งช้าๆนั่งที่ขอบเตียงสักพักก่อนที่จะลุกขึ้นยืน
- หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวศีรษะเร็วๆเช่น เงยหน้ามอง หมุนหรือเอี้ยวคอ หรือก้มลงเก็บของ
- ระวังการเคลื่อนไหวเมื่อไปคลินิกทำฟัน ร้านทำผม และกีฬา หรือกิจกรรมที่ศีรษะต้องอยู่ในแนวราบ
- เมื่อรู้สึกเวียนศีรษะหรือรู้สึกหมุนให้เพ่งมองสิ่งที่อยู่ไกล เพื่อช่วยลดความรู้สึกเวียนศีรษะและคลื่นไส้
- แนะนำให้นั่งลงทันทีเมื่อมีอาการเวียนศีรษะ เพื่อหลีกเลี่ยงการบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้น
- ปรึกษาแพทย์
ทางเลือกในการรักษา
1.ยาแก้อาการเวียนศีรษะ (Antivertigo Drugs)
- ยาต้านฮิสทามีน (antihistamines) เช่น betahistine, buclizine, cyclizine, dimenhydrinate, diphenhydramine, meclizine และ promethazine
และในกรณีที่อาการเวียนศีรษะเกิดจาก Meniere’s disease แพทย์อาจสั่งใช้ยาอื่น เช่น difenidol หรือ prochlorperazine และให้รับประทานอาหารที่มีโซเดียมหรือเกลือต่ำ
2.ยาขยายหลอดเลือดส่วนปลายและยากระตุ้นสมอง (Peripheral Vasodilators & Cerebral Activators)
- ยาในกลุ่มนี้ใช้บรรเทาอาการเวียนศีรษะ ได้แก่ cinnarizine, flunarizine และ ifenprodil
- Gingko biloba ก็มีการนำมาใช้ในการรักษาอาการที่เกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดในสมองและหลอดเลือดส่วนปลาย รวมทั้งอาการเวียนศีรษะ รู้สึกหมุนด้วย
3.Benzodiazepines
- Benzodiazepines เช่น clonazepam, diazepam และ lorazepam ยานี้ช่วยลดความรุนแรงและลดอัตราการสูญเสียของระบบควบคุมการทรงตัว แต่ต้องใช้ในขนาดต่ำเพื่อหลีกเลี่ยงการติดยา
- ยาเหล่านี้อาจทำให้ง่วงซึม สับสน การประสานงานของกล้ามเนื้อไม่ดี
ทางเลือกอื่นในการรักษา
- เคลื่อนไหวเพื่อเปลี่ยนตำแหน่งของก้อนเล็ก ๆ ที่อยู่ในท่อของหู ให้ไปอยู่ในบริเวณที่ไม่ก่อให้เกิดอาการเวียนศีรษะและจะถูกดูดกลับเข้าสู่ของเหลวในร่างกาย( Maneuvers หรือ canalith repositioning)
- บริหารโดยพลิกผู้ป่วยที่นอนตะแคงข้างหนึ่งให้พลิกไปอีกข้างหนึ่งอย่างรวดเร็ว(Semont maneuver หรือ liberatory maneuver)
- บริหารโดยเคลื่อนศีรษะไปในทิศทางต่าง ๆ ที่ออกแบบมาเพื่อให้ก้อนเล็ก ๆ ในท่อของหูหลุดออกจากบริเวณที่ทำให้เกิดอาการรู้สึกหมุน (Epley maneuver หรือ modified liberatory maneuver)
- การบริหารร่างกายที่เรียกว่า Brandt Daroff exercise
- การผ่าตัด (canal plugging )
- การฝึกปรับวิสัยระบบทรงตัว (Vestibular rehabilitation)
- การปรับอุปนิสัยการรับประทาน เช่น ลดการรับประทานเกลือ อาจช่วยได้โดยเฉพาะในผู้ป่วย Meniere’s disease